Rusya’da darbe girişimi ile suçlanan özel güvenlik şirketi Wagner’in kurucusu Yevgeniy Prigojin, geri çekildi. Karar sonrası bazı kısıtlamalar kaldırılırken, hayat da normale dönmeye başladı.
Peki bir an için Rusya’yı Moskova’nın en etkili saha gücü olan Wagner grubuyla iç savaşın eşiğine getiren süreçte neler yaşandı, bundan sonra neler olacak?
İşte uluslararası basında öne çıkan değerlendirmeler…
Yevgeni Prigojin, ‘Wagner Grubu’ adı verilen paralı asker şirketinin patronu olarak Ukrayna’da önemli bir oyuncu olarak ortaya çıktı. Bir dönem hırsızlıktan hapis yatan ve daha sonra ‘sosisli’ satarak başladığı iş hayatında hızlı bir yükseliş gösteren Prigojin, savaşta kendisine yeterli teçhizat verilmediğini öne sürüp baş kaldırdı.
Prigojin ayrıca Rus ordusunu Wagner’e saldırı düzenlemekle suçlayıp karşılık vermekle tehdit etti, Wagner savaşçıları Ukrayna’yı terk ederek sınırdaki Rusya’nın başkenti Moskova’ya 180 kilometre kalana kadar ilerledi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise Wagner’in isyanını ‘vatana ihanet’ olarak nitelendirdi.
Prigojin, Moskova’ya ilerleyiş sürecinde de Kremlin yönetimi ülkenin pek çok bölgesinde güvenlik önlemlerini artırdı ve bazı otoyollar kapatıldı.
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov dün Prigojin’e yönelik açılan ceza davasının kapanacağını duyurdu ve “Prigojin, Belarus’a gidecek” dedi. Böylece ‘darbe girişimi’ olarak adlandırılan kriz de son buldu.
Reuters’ın aktardığına göre Peskov, Prigojin’e yönelik başka tavizlerin verilip verilmediği sorusunu ise yanıtsız bıraktı.
Prigojin daha önce Savunma Bakanı Sergei Shoigu ve Genelkurmay Başkanı Valery Gerasimov’un kendisine teslim edilmesini talep etmişti.
Prigojin, askerlerinin geri çekilmesiyle ilgili ise “kan dökülmesini önlemek için” böyle bir karar verdiğini duyurdu.
Ancak Rus medyası, kısa süreli ayaklanma sırasında birkaç helikopterin ve bir askeri iletişim uçağının Wagner birlikleri tarafından düşürüldüğünü bildirdi.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskiy, Batılı liderler arasında bir dizi üst düzey görüşmeye yol açan Wagner isyanının Rusya’daki kargaşayı açığa çıkardığını söyledi.
Zelensky’nin ofisinden Prigozhin’in güçlerini geri çekilme kararı sonrası ise ‘hayal kırıklığı’ vurgulu bazı mesajlar geldi.
Atılan geri adımın ardından Rusya’nın Güney Askeri Bölgesi karargahı çevresindeki durumun sakinleştiği, trafiğin yeniden normale döndüğü kaydedildi.
Rus haber ajansı TASS’a göre, durumun görece sakinleşmesinden sonra Rostov ve Krasnodar gibi noktalardaki otoyollarda uygulanan tüm kısıtlamalar kaldırıldı.
ABD merkezli CNN International ise ‘İnsanlar daha sakin bir Rusya’ya uyandı’ diye yazdı.
Uzmanlara göre, Wagner’in isyanı karşısında varlık gösterilememesi geride birçok soru işareti bıraktı.
Londra merkezli düşünce kuruluşu İngiltere Kraliyet Uluslararası İlişkiler Enstitüsü’nün (Chatham House) Rusya-Avrasya Programı Başkanı James Nixey, Ukrayna’nın Rusya’daki gelişmelerden kârlı çıkacağı görüşünde.
BBC’ye konuşan James Nixey, ‘Bugün, Putin’in Rusya Devlet Başkanı olarak en kötü günüydü. Putin bu savaşı (Ukrayna savaşını) kaybediyor. Yaşananlar, Ukrayna’nın savaşı çok kolay kazanacağı anlamına gelmiyor. Ancak Vladimir Putin başkanlığında şu ana kadar bunu beklemiyordu‘ dedi.
Washington merkezli düşünce kuruluşu Institute for the Study of War (ISW), Wagner Grubu ile Putin hükümeti arasındaki ateşkesin ‘kısa süreli’ olacağını öngördü ve gelişmelerin Rusya’nın Ukrayna’daki pozisyonuna “ciddi zarar vereceğini” ifade etti.
ABD’nin önde gelen gazetelerinden Washington Post için bir makale kaleme alan David Ignatius ise “Putin inatçı bir dostu tarafından alçaltıldığı kesin ama yine de kontrol onda” ifadelerini kullandı.
Ignatius ayrıca, ‘Putin’in donuk mavi gözleri dahi Ukrayna’daki yakıcı felaketi donduramaz‘ dedi.
ABD merkezli haber ajansı Associated Press’in geçtiği bir analizde ise bu olayların Ukrayna hükümeti ve ordusu için bir rahatlama sağladığı ve Putin’e karşı daha güvende hissedecekleri vurgulandı.
Uluslararası basında yer alan diğer analizlerde de genel olarak Putin’in otoritesinin zayıfladığına vurgu yapıldı.
