Türkiye’de Yoksulluk Hâline Gelen Dar Gelirli İnsanlar

Son 5 yılda Türkiye’de enflasyonun katlanarak artmasıyla birlikte, gelirini eriten dar gelirli kesim giderek zor durumda kalmaktadır. Yıllık enflasyon oranı yaklaşık %44 iken, asgari ücrete %30, emekli maaşlarına ise %15 zam yapılması, artık yoksulluk sınırını değil, ‘hayatta kalma’ sınırının dahi uzağında olunduğunu göstermektedir.

Açlık Sınırı İle Yoksulluk Sınırı Arasındaki Uçurum

DİSK/Birleşik Metal-İş Sınıf Araştırmaları Merkezi’nin (BİSAM) Kasım ayı raporuna göre, dört kişilik bir ailenin sağlıklı ve dengeli beslenebilmesi için Kasım 2024 itibariyle aylık 20.967 TL harcaması gerekmektedir. Kira, faturalar ve temizlik malzemeleri gibi diğer hane halkı harcamaları eklenerek hesaplanan yoksulluk sınırı ise 72.524 TL olarak belirlenmiştir.

2024 Aralık ayı TÜRK-İŞ araştırmasına göre ise dört kişilik bir ailenin aylık gıda harcaması 21.083 TL iken, diğer harcamalar ile birlikte toplam harcama tutarı 68.675 TL olarak hesaplanmıştır.

Trabzon’da, en uygun fiyatlı gıda ve tüketim malzemelerini araştırarak, halkın minimal harcamalarla nasıl hayatta kalabileceğini analiz ettik.

Kiralık Evler ve Beslenme Maliyetleri

Trabzon’un merkez ilçesinde uygun fiyatlı kiralık evlere bakıldığında, ailelerin oturabileceği düzeyde evlerin kirasının 20.000 TL’den başladığı gözlemlenmiştir. Ancak en makul seçenekle kira harcamasını 12.000 TL olarak hesapladık.

BİSAM’ın beslenme kalıbına göre 4 kişilik bir ailenin günlük gıda maliyeti 698 TL’dir. Bu maliyet et, balık, süt ürünleri, meyve, sebze ve diğer temel gıda maddelerini kapsamaktadır.

Asgari ücret ve emekli maaşının bu gıda ihtiyacını karşılamadığı göz önüne alındığında, en uygun fiyatlı gıdaların bulunduğu bir sepet oluşturmak gerekmektedir.

En Ucuz Sebzelerle Oluşturulan Gıda Sepeti

Pazarkapı Mahallesi’nde fiyatları inceleyerek hazırladığımız sepete domates, patates, biber, soğan, havuç, lahana, salatalık, pırasa, limon, tavuk baget gibi sebzeleri ekledik. En uygun fiyatlı sebzelerle oluşturduğumuz sepetin toplam tutarı 2.465 TL oldu.

Bir ailenin günlük ekmek ihtiyacı da hesaba katıldığında, aylık ekmek harcamasının 1.440 TL olduğu görülmektedir.

Diğer gıda ihtiyaçları ve temizlik malzemeleri için tercih edilen marketlerde yapılan alışveriş sonucunda, aylık gıda ve temizlik malzemeleri sepetinin toplam tutarının 5.238 TL olduğu belirlenmiştir.

Trabzon’da en uygun fiyatlarla aylık pazar alışverişi, tüm ihtiyaçları karşılayamasalar da 5.238 TL olarak gerçekleşmektedir.

Faturalar ve Ulaşım Giderleri

Ailelerle yapılan görüşmeler sonucunda, 3 odalı bir dairede ısınma için kullanılan kombinin doğal gaz faturasının 1.500-2.000 TL arasında geldiği öğrenildi. Faturaların toplamı 2.900 TL’ye ulaşmaktadır.

Ulaşım harcamaları için belediye otobüsü, servis ücretleri ve diğer ulaşım ihtiyaçları da göz önüne alındığında, toplam ulaşım giderlerinin 3.249 TL olduğu görülmektedir. Eğitim için eklenen kırtasiye harcaması ise 500 TL olarak hesaplanmıştır.

Trabzon’da geçim sağlamak için tüm ihtiyaçları minimum seviyede tutarak aylık maliyet 27.790 TL’ye ulaşmaktadır. Bu maliyetin altında olan asgari ücret ve emekli maaşı, halkın ihtiyaçlarını karşılamaktan uzaktır.