Paris görüşmelerinden çekilen merkezi Şam yönetimi, Kuzeydoğu Suriye yönetiminden tüm sivil, güvenlik ve askeri kurumlarını feshetmesi sonrası iki taraf arasındaki müzakereler durdu ve görüşmeler askıya alındı. Eylül ayında yapılması planlanan genel seçimler ise Suriye Demokratik Güçlerin kontrolündeki Haseki, Rakka ile Dürzi güçlerin denetimindeki Süveyda’da ertelendi.
Suriye’de geçici yönetimin lideri Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara ve SDG komutanı Mazlum Abdi, arasında 10 Mart’ta imzalanan 8 maddelik anlaşmanın bazı maddeleri üzerinde görüş ayrılığı yaşanmasını çözmek amacıyla Paris’te yapılması beklenen toplantı Şam yönetiminin çekilmesi ile çıkmaza girdi. Şam’da yapılan görüşmelerden de sonuç çıkmaması sonrası yükselen tansiyon sahada etkisini gösteriyor.
SDG’nin Şam ile sürdürdüğü müzakere heyetinde yer alan Süryani Birlik Partisi Başkanı Senherib Bersûm, Suriye hükümetinin Özerk Yönetim’in tüm sivil, güvenlik ve askeri kurumlarını feshetmek istediğini, bu nedenle müzakerelerin durduğunu açıkladı. Bersûm, Şam’ın Paris’te yapılması planlanan yeni turu reddetmesinden dolayı görüşmelerin askıya alındığını söyledi.
Konu ile ilgili Erbil merkezli Rudaw TV’ye açıklama yapan Bersûm, Şam yönetiminin müzakerelere yaklaşımını şöyle aktardı:
“Geçmiş turlarda ortaya çıkan gerçek şudur: Şam, Özerk Yönetim’in bütün sivil, güvenlik ve askeri kurumlarını ortadan kaldırmak istiyor. Onlar, 10 Mart Anlaşması’nda geçen ‘kurumların birleştirilmesi’ maddesini bu şekilde yorumluyor. Oysa bizim anlayışımız farklı. Bizim için birleşme, bu kurumların tamamen feshedilmesi değil, Şam’daki benzer kurumlarla ilişkili hale getirilmesidir. Bizim savunduğumuz şey, halkın seçtiği ve tüm bileşenlerini temsil eden kurumların varlığını sürdürmesidir.”
“Merkeziyetçiliği reddiyoruz”
Sorundan çıkışın ek çıkış yolunun siyasi çözüm olduğunu vurgulayan Bersûm, “Bizim temel ilkemiz barışçıl müzakerelerle çözüme ulaşmaktır. Bunun dışında başka bir yol yok” dedi. Gelecekteki yönetim modelinin en tartışmalı başlıklardan biri olduğuna dikkat çeken Bersûm, şöyle devam etti:
“Bizim istediğimiz adem-i merkeziyetçi yönetim ile Şam’ın dayattığı arasında büyük bir fark var. Biz merkeziyetçi sistemi ve Esad döneminde 107 No’lu yasa ile uygulanan sözde adem-i merkeziyetçiliği kabul etmiyoruz. Çünkü bu sistem sınırlı yetkiler veriyordu ve sürekli merkezin müdahalesine açıktı.”
“Atamalarla, dayatmalarla yönetilmek istemiyoruz”
Bersûm, yeni bir yönetim modeli talep ettiklerini belirterek, “Biz Suriyeliler, Kuzey ve Doğu Suriye’deki ve diğer bölgelerdeki halklarımızın beklentilerini karşılayacak, kendi bölgelerinde özgürce temsilcilerini seçip işlerini yönetebilecekleri bir model istiyoruz. Şam’dan atamalar ve dayatmalarla yönetilmek istemiyoruz” diye konuştu.
“On yıldır uygulanan modelimizden dönemeyiz”
Bersûm, mevcut Özerk Yönetim sisteminin temel oluşturduğuna dikkat çekerek, “On yılı aşkın süredir uyguladığımız bir modelimiz var. Evet, üzerinde değişiklikler yapılabilir, ama artık eski merkeziyetçi sisteme dönmemiz mümkün değil” ifadelerini kullandı.
“Müzakereler askıya alındı”
Müzakerelerin son durumuna ilişkin Bersûm, “Şam’ın Paris’te yapılması planlanan turu reddetmesi nedeniyle görüşmeler şu an durdu. Henüz yeni tarih belirlenmedi, Şam’dan yanıt bekliyoruz. Bizim için önemli olan sürecin başlaması ve iki tarafın da kabul edeceği çözüme ulaşmasıdır” dedi.
Bersûm, 10 Mart 2025’te imzalanan anlaşmaya da vurgu yaparak, “Anlaşma yıl sonuna kadar süre öngörülmüş olabilir. Ancak bu gecikmeler çözümün önüne engel değil. Birkaç ay gecikse de önemli değil; asıl mesele kalıcı ve tüm Suriye halkının yararına olacak bir çözüme ulaşmaktır” dedi.
Üç vilayette seçimler ertelendi
Suriye’de eylül ayında yapılması planlanan parlamento seçimleri ise yaşanan çatışmalı süreç ve sorunlar nedeniyle üç vilayette ertelendiği bildirildi. Rûdaw’a konuşan Suriye Yüksek Seçim Komisyonu Sözcüsü Newar Necme, Suriye Parlamentosu seçimlerinin, Rakka, Haseke ve Süveyda’da süresiz olarak ertelendiğini söyledi.
Söz konusu vilayetlerdeki “güvenlik” sorunları nedeniyle seçimlerin ertelendiğini belirten Necme ayrıca, Yüksek Seçim Komisyonu’nun bu vilayetlerdeki seçimlerin “uygun koşullar ve güvenli bir ortam sağlanana kadar” askıya alınmasına karar verdiğini bildirdi.
Üç vilayetteki son durum
Suriye’de parlamento seçimleri 15-20 Eylül 2025 tarihleri arasında yapılması planlanıyor. Seçimlerin ertelendiği Kuzeydoğudaki Haseki ile Rakka kentleri Demokratik Suriye Güçleri’nin kontrolünde bulunuyor.
Suriye’nin güneyindeki Süveyda kenti ise Dürzilerin yoğun yaşadığı bir kent. Yeni Suriye yönetiminin iktidarı teslim alması ardından Süveyda’nın kontrolü için bölgeye harekat düzenledi Şam yönetimi girişimi başarılı olmadı. Dürzilerin kontrolünde olan Süveyda için özerklik talep ediliyor.
201 Meclis üyesi seçilecek
Suriye Geçiş Hükümeti Cumhurbaşkanı Ahmed Şara seçimlere ilişkin 2025 yılına ait 143 sayılı kararnameyi yayımladı. Kararnamede, meclis üye sayısının 210 olacağı, bu üyelerin üçte birinin devlet başkanı tarafından atanacağı, diğer sandalyelerin ise vilayetlerin nüfus dağılımına göre belirleneceği belirtildi.
